Teoria pięciu żywiołów - czyli z czego składa się świat

Podstawową zasadą ajurwedy jest przekonanie, że wszystko, co znajduje się we wszechświecie jest stworzone z pięciu wielkich żywiołów- ziemi, przestrzeni (eteru), wody, ognia i wiatru. Nie znaczy to, że otaczają nas przedmioty dosłownie składające się z ognia bądź wody. Mówiąc dokładniej, dany element naszego świata przyjmuje tylko cechy właściwe każdemu z pięciu podstawowych składników.

I tak, przestrzeń opisuje miękkość, lekkość, delikatność, subtelność. Eter to miejsce, w którym wszystko się odbywa, jest czymś, co oddziela od siebie materię, znajduje się pomiędzy elementami wszechświata. Z przestrzeni będzie się składać wszystko to, co przejawia lekkość, zwiewność, eteryczność.

Powietrze

To chłód, suchość, delikatność, ostrość także lekkość i subtelność. To forma materii, która  jest dynamiczna i mobilna. Elementy wszechświata, które określimy jako suche, powiewne, zbudowane będą z powietrza.

Żywioł wody charakteryzuje natomiast ciekłość, miękkość, kleistość, powolność i oleistość. Woda to substancja niestabilna, która symbolizuje zmiany, jest niezbędna wszystkim żywym organizmom do przetrwania. Z wody będzie wszystko to, co... wodniste.

Ziemia to ciężkość, twardość, solidność, jasność i powolność. Manifestuje stabilność. Dlatego z niej zbudowane są przedmioty trwale i ciężkie.

Gorąco, ostrość, suchość, subtelność, lekkość i przejrzystość to cechy, które przypisuje się do kolejnego elementu, ognia. Posiada on zdolność przetwarzania substancji. Z ognia powstało wszystko to, co ostre i łatwopalne.

Według starożytnych wierzeń eter ten powstał jako pierwszy. W wyniku jego ruchów pojawiło się powietrze, a tarcie doprowadziło do narodzenia się żywiołu ognia, który spowodował topnienie i skraplanie, co było oczywistym źródłem wody. Wszystko to, co roztopił ogień stężało i powstała ziemia- ostatni wielki budulec, który dal początek florze i faunie.

Teoria pięciu elementów odnosi się także do naturalnych cyklów, np. do pór roku. Każda pora dzięki swoim cechom charakterystycznym, symbolizuje któryś z pięciu żywiołów.  Zima jest deszczowa i zimna, odpowiada zatem wodzie i ziemi. Wiosna ze względu na ocieplenie i budzenie się natury do życia- reprezentuje ogień i wodę, lato to również ogień, ale i powietrze, ponieważ jest gorące i suche. Jesień to wytwór przestrzeni i wiatru- dlatego jest chłodna i wietrzna.

Cykl życia człowieka jest także obwarowany pięcioma żywiołami. W dzieciństwie dominują elementy wody i ziemi, ponieważ dokonuje się rozwój fizyczny, dorosłość symbolizuje ogień, bo mamy do czynienia z aktywnością i zmianami. W podeszłym wieku powietrze i przestrzeń biorą górę.

Organizm ludzki także zbudowany jest z pięciu podstawowych wielkich budulców, a każdy z nich wiąże się z konkretnym zmysłem. Natomiast poszczególne części ciała są przejawami danych żywiołów. Ziemia to kości, zęby, tkanki, komórki, włosy, paznokcie, a reprezentujący ją zmysł to węch. Woda objawia się w smaku, a w organizmie to wszystko to, co jest niestabilne- soki trawienne, gruczoły ślinowe, krew, cytoplazma, błony śluzowe. Ogień to wszelkie transformacje zachodzące w organizmie- proces metabolizmu,  trawienie, procesy myślowe. Zmysłem ognia jest wzrok. Powietrze natomiast to wszelki ruch- ruchy perystaltyczne, sygnały nerwowe, ruchy mięśni. Ten budulec manifestuje się poprzez dotyk. Puste przestrzenie w naszym wnętrzu to eter objawiający się  słuchem.

Teoria pięciu żywiołów jest zatem uniwersalna i wszechogarniająca- dotyczy tak naprawdę każdego aspektu naszego życia i wszystkich możliwych elementów, które składają się na nasz świat i na nas samych.